Tên di sản : Chùa Kim Quy (Chùa Yên Hạnh)
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 409 VHQĐ
Giới thiệu
Như trên đã nói chùa Kim Quy cổ tự đến nay không còn nguyên vẹn như xưa nữa, chỉ còn lại nền móng cũ và một số di vật còn đang lưu giữ trong nhân dân.
Tuy nhiên, về mặt không gian, chùa được đặt trên một vị trí cao ráo, xung quanh là ruộng vườn, trồng lúa và hoa màu, đứng từ xa đã có thể thấy được vị trí của chùa qua một vài dấu tích như cây khế, nhà thờ tam và một vài xá lị…
Ngày nay, trên toàn bộ hệ thống kiến trúc tôn giáo đó, chúng ta chỉ còn tìm thấy dấu vết vật chất của chùa.
Trước đây theo các cụ trưởng lão, thì chùa có rất nhiều cây cổ thụ, bóng tỏa mát, nhưng do quá trình lâu dài không được tu sửa, bảo vệ nên các cây đã bị chết chỉ còn lại cây khế ở phía sau hậu cung của chùa, rất nhiều quả, vỏ mốc meo, rạn nứt sần sùi già nua với thời gian.
Xá lị là nơi chôn các nhà sư sau khi chết.
Như vậy, chùa Kim Quy cổ tự này cho phép ta nghĩ tới là một ngôi chùa vào loại lớn trước đây: có nhà khách nghỉ, nhà ở của các tăng ni phật tử, và đồng thời là nơi tu hành chính của các nhà sư mà các xá lị còn lại đã minh chứng điều đó. Chắc chắn hệ thống kiến trúc của chùa trước đây còn bề thế và đẹp đẽ hơn nhiều.
Hiện tại, trên nền đất cũ của chùa còn để lại một số dấu vết rải rác như các bậc thềm đá, cột đá có khắc chữ Hán, một số gạch vỡ và hàng ngàn mảnh gốm mang phong cách Lý – Trần – Lê rõ nét.
Các hiện vật: Văn tự (Bộ kinh Phật); Các pho tượng: Tượng Phật Thích Ca Mâu Ni, tượng Bồ Tát, tượng Phật Mẫu, bát hương đá, bát hương sứ, Phật Bà.
Qua những hiện vật còn lại ở ngôi chùa, ta thấy rằng Phật điện ở chùa Kim Quy ngày càng được bổ sung thêm qua thời gian. Nếu như ở thời Lý trong Phật điện chí thờ có tượng Phật Thích Ca thì sang đến thời Trần, phật điện có trên ba vị Tam Thế “Hiện tại, quá khứ, vị lai” và các vị Quan Âm Bồ Tát.
Những hiện vật còn lại này giúp ta nhìn thấy những chặng đường phát triển qua việc thờ phụng và tín ngưỡng trong Phật giáo.